BEBEKLERDE ATEŞ

Bebeklerde Ateş Yıllar önce, çocuk hekimleri ve anne babalar, ateşi, başlı başına bir hastalık olarak ele alırlar, ateşi düşürmek için ellerinden geleni yaparak, bu işlemin sorunu çözeceğini düşünürlerdi. Oysa bugün, çok iyi biliyoruz ki, “ateşi yükseltmek” vücudun enfeksiyonla savaşımı için gerekli bir yoldur.
Günümüzde, artık, normal ateşin ne olduğu konusundaki görüşlerimiz değişmiştir.
Artık ateş, 38 C nin üzeridir. Önceleri sınır, 37 C idi.

Ateş Hakkında Kısa Notlar:

Ateş, bir hastalık değildir, bağışık sistemin enfeksiyonla mücadelesinin bir parçasıdır. Ateş düşürücü verilmesi, bu mücadeleye zarar vermez.

Çocuğunuzun genel durumu, ateşinin kaç olduğundan daha önemlidir.

Aspirinin virus enfeksiyonu varlığında kullanılması, Reye sendromu adlı çok tehlikeli bir hastalığa neden olabilir. Ateşin başlangıcındaysa, virus enfeksiyonu olup olmadığını bilemezsiniz. Bu nedenle aspirin, riskli bir ateş düşürücüdür.
Paracetamol ve 6 aydan büyük çocuklarda ibuprofen grubu ilaçlar tercih edilmelidir.

Şunu hatırlatalım ki, çocuklarda ateş, erişkinlere göre daha yüksek olma eğilimindedir. 39.5-40 C gibi değerler çocuklarda sık sık görülür. Altında yatan etken ne denli ciddi olursa olsun, ateş, kendi başına zarar verici değildir. İnanılanların aksine, 41.2 C ye kadar ateş, çocuklarda beyine zarar verici değildir. Nadir olarak, özellikle ateşin çok hızlı yükseldiği durumlarda, 4 –5 yaş altı çocuklar ateşli havale –febril konvülziyon- geçirebilirler. Ailelere göre ateşli havale bir felakettir, oysa gerçekte çocuğa kalıcı hiç bir zarar vermez. Yine de, özellikle ateşli havale geçiren çocuk ailelerinin, benzer durumda ne yapabilecekleri konusunda önceen doktorlarından görüş almasında ve gerekli durumda soğukkanlılıkla uygulamasında yarar var.

Aşağıdaki bulguların varlığında, zaman geçirmeden doktorunuzu aramalısınız:

3 aylıktan daha küçük bebeklerde 38.3 C yada üzeri ateşin varlığı
Parasetamol yada ibuprofen gurubu ilaçlar verilmesine rağmen 4-5 saat içinde düşmeyen 40 C üzeri ateşin varlığı
3 ay- 3 yaş arası çocuklarda 24 saatten uzun süren ateş varlığı
Ateşle birlikte solunum /nefes alma problemleri, döküntü, ense sertliği, kusma, dalgınlık, anlamsız konuşmalar görülmesi, halüsinasyon varlığı
Dehidratasyon bulgularının varlığı
Çocuğun “hasta” görünümlü olması
Bulgular konusunda anne-babada kuşkular olması, ve ne yapılması gerektiği konusunda bilgi sahibi olunmaması. Aramaktan ve soru sormaktan çekinmeyin, sıkıntı duymayın, sorunuz size bile aptalca gelse de, sorun. Bir kaç ateşlenme sonrasında, kendinizi çok daha rahat hissedeceksiniz.

ATEŞ ÖLÇÜMÜ

En güvenilir ateş ölçümü, civalı derecelerle makattan yapılan ölçümlerdir.

Makattan ölçüm: -Bebeklerde önerilir
Önce, dereceyi sallayarak, ateşi 36.5C ye düşürün,
Makattan ölçecekseniz, önce sabunlu suyla, sonra alkolle derecenin ucunu temizleyin,
Büyük çocukları yüzüstü, bebekleri sırtüstü yatırın
Derecenin metalik renkli ince ucunu vaselin benzeri bir kreme batırarak kayganlaştırın
Dereceyi 2-2.5 cm kadar makattan içeri itin
3-4 dakika bekleyerek dereceyi çıkarın ve okuyun.

Ağızdan ölçüm:-Büyük çocuklar için önerilir
Makattan ölçüme ek olarak;
Dereceyi ağız içine yerleştirmeden önce suyla durulayın
Dereceyi dil altına yerleştirin
Ağzın iyice kapalı kalmasına dikkat edin.

Koltuk altından ölçüm:
Koltuk altını kurulayın
Dereceyi yerleştirdikten sonra kolun iyice sıkıştırılmasına özen gösterin
4-5 dakika bekledikten sonra dereceyi okuyun

Kulak Dereceleri: Doğru kullanıldıklarında çok güvenilirdir, ne var ki sıklıkla yanlış kullanılmaktadır. Pahalı olmaları nedeniyle çok yaygınlaşamamışlardır. Her markanın kullanım kılavuzu dikkatle okunmalı ve iyice el alışkanlığı sağlandıktan sonra kullanılmalıdırlar.

Digital Dereceler: Normalde oldukça güvenilir olmalarına rağmen, pil zayıflaması yada yere düşürülme nedeniyle yanlış ölçüm yapabilirler.

Alın dereceleri: Bizim deneyimlerimize göre en güvenilmez derece tipi bunlardır, zaten ülkemizde çok yaygın değillerdir
Vücudun normal ısı ortalaması 36-37'dir. 37'nin üzerindeki ısıya yüksek ateş denirse de ısının yükselişi ciddi bir hastalık belirtisi olmayabilir. Ateş kendi başına bir hastalık olmaktan ziyade, bir hastalık belirtisidir. Bir hastalığın dışında çocukta ısı artması günün faaliyet seviyesini de yansıtabilir. Örneğin, çekişmeli bir futbol maçından sonra çocuğun ısısı geçici olarak 38'in üstüne çıkabilir.

ATEŞ YÜKSELİRSE

Ne kadar önemlidir?

Altı ayın altında bir bebekte 37'nin üstünde ateş her zaman önemlidir. Hatta direnen bir ateşte havale ihtimali de vardır.

İlk Önlemler

Çocuğunuzun ateşi olduğundan şüpheleniyorsanız, önce ateşini ölçün. Yirmi dakika sonra değişip değişmediğini anlamak için tekrar ölçmelisiniz.

Çocuğunuzu yatırın ve oda serinse bile giysilerin çoğunu çıkartin. Ateşi olan bir çocuğun ancak ince bir çarşafla örtünmeye ihtiyacı vardır.

40 derece ateşi olan çocuğunuzun bütün vücudunu ılık su ile ıslatılmış süngerle silerek ateşi düşürebilirsiniz.
Ancak her beş dakikada bir ateşi ölçün ve 39 dereceye düştüğü zaman uygulamayı durdurun. Hiçbir zaman bu iş için soğuk su kullanmayın. Soğuk kan damarlarını büzüştüreceği için ısıyı düşürmek yerine yükseltecektir.

Yukarıdaki uygulamalar bir netice vermezse, ateş düşürücü şurup verin. Suçiçeği veya grip belirtileri gösteren bir çocuğa hiçbir zaman aspirin vermeyin. Reye sendromuna neden olabilirsiniz.

Çocuğunuzun belirli aralıklarla az miktarlarda da olsa sıvı şeyler içmesini sağlayın.
Doktora başvurmalı mısınız?

Çocuğunuz altı ayın altında ise derhal doktora başvurun. Çocuğunuz havale geçiriyorsa, daha önceden havale geçirmişse veya ailenizde havale olağansa doktora başvurun. Ateş 24 saatten fazla devam ederse veya bazı belirtilerden şüphelendiyseniz doktora başvurun.

Doktor ne yapacaktır?
Tedavi süresi ateşin esas nedenine göre değişecektir. Eğer ateşe sebebiyet veren bakteriyel iltihaplanmaysa antibiyotik salık verilecektir. Hastalığın nedeni suçiçeği veya soğuk algınlığı gibi hastalıksa muhtemelen bir ilaç verilmeyecek, ancak çocuğun rahatlaması için tavsiyelerde bulunulacaktır.

Ne Yapılabilir?
Çocuğunuzun yatak çarşaflarını sık sık değiştirin ve sadece bir çarşafla üstünü örtün. Çocuğunuzun alnına nemli bir ev havlusu yerleştirin. Ateşini ölçmek için çocuğunuzu uyandırmayın. Uykusu çok daha önemlidir.

ATEŞLİ HAVALE [Febril Konvülsiyon]

Ateşin ani olarak yükselmesi bazı çocuklarda ateşli havale denilen bilinç kaybı, katılaşma ve istem dışı kasılmalara yol açabilir. 6 ay - 7 yaş arasındaki çocukların % 2 ile 4 'ünde görülür. Olguların hemen hemen yarısı 1-2 yaşlarındadır. Ateşli havaleye ailevi yatkınlık söz konusu olabilir.

Bir kez ateşli havale geçirmiş olan çocukta tekrar havale görülme olasılığı % 30 kadardır. Üç yıl hiç havale geçirmezse bu sıklık % 10 'a iner. 15 dakikadan kısa süren, gün içinde yinelemeyen havale için "basit ateşli havale" deyimi kullanılır. Çok sayıda ve uzun süren havale nöbetleri "kompleks ateşli havale" olarak adlandırılır. Basit ateşli havale hiçbir araz bırakmazken, kompleks olgularda ileride sara hastalığı görülme sıklığı artarak % 9 'u bulur.

Ateş çeşitli enfeksiyon hastalıkları ile ilişkili olarak meydana gelebilir. Ateşin yüksek ya da hafif oluşu her zaman hastalığın ciddiyetiyle bağlantılı değildir. Basit bir viral enfeksiyonda yüksek ateş, belirgin boğaz ya da idrar yolu iltihabında hafif ateş görülebilir. Başlatan faktör her ne olursa olsun ateş, vücudun savunma araçlarından birisidir. Mikroplar en iyi doğal vücut sıcaklığı olan 36.5 - 37.5 santigrat derecede ürerler. Bağışıklık sitemimiz bir enfeksiyon söz konusu olduğunda beyindeki vücut sıcaklığını düzenleyen merkezin termostat ayarını değiştirerek ısıyı yükseltir. Böylece ideal üreme ortam sıcaklığından yoksun kalan mikro organizmalar istedikleri gibi çoğalamazlar. Görüldüğü gibi hafif ateş aslında enfeksiyonla mücadelede başarıyı arttırmaktadır. Yüksek ateş ise istenmeyen bir durumdur. Vücut sıcaklığı gerekli müdahalelerle 39.5 C derecenin altında tutulmalıdır.

Soru: "Çocuğumun ateşi var, ne yapmalıyım?"

Yanıt: Çocuğunuzun üzerinde varsa yorganı kaldırın, kalın giysileri çıkarın. Ateşi 38'in üzerindeyse doktorunuzun önerdiği miktarda "parasetamol" şurubu içirin. İçemiyorsa fitil de kullanabilirsiniz. Ateş düşerken terleme ile sıvı kaybı meydana geldiğinden sık sık su vermeyi ihmal etmeyin. Islak iç çamaşırlarını değiştirin. Ateş 39.5'in üzerindeyse anlatılanlara ek olarak çocuğunuzu tamamen soyun, yatağına bir havlu serin, üzerine yatırın. Islak bir sünger ya da bezle alın, boyun, koltuk altları, bacak araları ve büklüm yerlerini sık sık silin. Bu iş için buzlu, kolonyalı, sirkeli değil sadece ılık su kullanın. Yarım saat içinde ateş düşmezse doktorunuzla görüşün ya da hastaneye başvurun. Hastalığın nedenine yönelik tedavi gerekliliği (antibiyotik vb) mutlaka hekim tarafından verilmesi gereken bir karardır.